BAKIM KILAVUZU
GENEL HUSUSLAR — HER ÜRÜN İÇİN ÖNEMLİ NOTLAR
-
Etiket ilk kuraldır: Her ürünün iç etiketindeki yıkama ve bakım sembollerini okuyun — oradaki sıcaklık/kurutma/ütü talimatı önceliklidir.
-
İlk yıkama: Yeni aldığınız tekstilleri ilk yıkamada ayrı yıkayın (renk verme riskine karşı). Özellikle koyu/çiçekli/renkli ürünler.
-
Renk grupları: Açık / koyu / beyaz olarak ayırın. Renk aktarmaları olmasın.
-
Deterjan seçimi: Yumuşak, sıvı deterjan tavsiye edilir. Ağır kimyasal içeren toz deterjanlar bazı hassas kumaşlarda dokuyu yıpratabilir.
-
Ağartıcı (çamaşır suyu): Yalnızca beyaz pamuklarda, üretici izin veriyorsa az miktarda kullanılmalı. Renkli ve doğal lifli ürünlerde KULLANMAYIN.
-
Yıkama sıcaklığı: Genel rehber: 30–40°C pamuk/karışık; 60°C alerji/akarlı yatak yıkaması gerektiğinde (nevresim ve çarşaf) — ancak hassas kumaşlarda 30°C’yi aşmayın.
-
Kuruma: Aşırı sıcak kurutma hem çekmeye hem de lif yıpranmasına neden olur. Mümkünse sererek kurutun veya düşük ısıda kısa süreli tamburlu kurutma yapın.
-
Ütü: Ütü sıcaklığı kumaşa göre ayarlanmalı; pamuk yüksek, ipek düşük, polyester düşük-orta. Ütüden önce ters çevirin veya ince bir bez serin.
-
Kuru temizleme: Jakar, ipek, kadife, bazı lüks çeyiz parçaları için önerilir. Etiket “Dry Clean Only” ise kuru temizletin.
-
Çamaşır sepeti: Çok kirli/çamurlu ürünleri önce çalkalayın. Çamaşır makinesine fazla doldurmayın — sıkışma kumaşa zarar verir.
-
Makine torbası: İnce/küçük parçalar, dantel, kılıf, fırfırlı çarşaflar için file torba kullanın.
-
Yıpranma & pil oluşumu: Pilling (tüylenme) için elektrikli kazıyıcı veya tıraş makinesi tipi pilling çıkarıcı kullanın. Çok agresif kazımayınız.
-
Kurutma sonrası bakım: Hemen katlayın veya asın; ıslakken uzun süre makinede bırakmayın. Nemli bırakmak koku ve küf üretir.
KUMAŞ TİPLERİNE GÖRE AYRINTILI BAKIM
1) %100 PAMUK — (Ranforce, Percale, Basic Cotton)
-
Yıkama: 30–40°C, normal program. Çok kirliyse 60°C (toz akarlar için) — ama renkli ürünlerde 40°C'yi geçmeyin.
-
Deterjan: Sıvı deterjan, hafif yumuşatıcı (çok nadiren).
-
Kurutma: Sererek kurutma önerilir; tamburda düşük ısı.
-
Ütü: Yüksek ısı uygundur (pamuk modu). Nemliyken ütülemek daha kolaydır.
-
Ek: Çekme riski için ilk yıkamada %2–5 arası çekme olabilir; ölçüleri kontrol edin.
2) SATEN / SATEEN (Parlak Pamuk Yazımı)
-
Yıkama: 30°C nazik program.
-
Deterjan: Sıvı, düşük köpüren.
-
Kurutma: Sererek kurutun; ışıkta solmayı önlemek için ters çevirin.
-
Ütü: Düşük–orta ısı; tersinden ütüleyin. Parlak yüzeyi koruyun.
-
Not: Parlaklığa zarar vermemek için aşırı sürtünmeden kaçının.
3) JAKAR (Desenli Dokuma)
-
Yıkama: Kuru temizleme önerilir; evde yıkayacaksanız soğuk/30°C, hassas program, ters şekilde ve file torbada.
-
Deterjan: Hassas deterjan. Ağartıcı kesinlikle kullanılmaz.
-
Kurutma: Sererek kurutun, düz zeminde kurutma tercih edilebilir. Ağırlık nedeniyle şekil bozulmasın.
-
Ütü: Düşük ısı, mümkünse buharsız veya iç yüzünden ütüleyin.
-
Not: Jakar ürünlerde desen kabarıklığı ve çözülme riski olduğundan kuru temizleme en güvenli yoldur.
4) LINEN (Keten)
-
Yıkama: 30–40°C nazik program veya elde yıkama. Keten doğal kırışır — bu estetiğin bir parçasıdır.
-
Deterjan: Hassas sıvı deterjan. Ağartıcı yok.
-
Kurutma: Sererek kurutun; direkt güneşte solma olabilir.
-
Ütü: Nemliyken yüksek sıcaklıkta ütüleyin (kuru kumaş zor).
-
Not: Keten ilk birkaç yıkamada yumuşar ve biraz çekebilir.
5) VELVET / KADİFE
-
Yıkama: Kuru temizleme önerilir. Evde yıkama gerekiyorsa çok hassas 30°C, elde yıkama.
-
Deterjan: Çok hafif deterjan, sık sık ovmayın.
-
Kurutma: Asarak, ütülemeyin (kabarıklık bozulur). Nemliyken bezle bastırmayın.
-
Fırça: Kabarıklığı restore etmek için yumuşak kutu fırçası kullanın.
6) MICROFIBER (Mikrofiber)
-
Yıkama: 30–40°C, benzer renklerle. Yumuşatıcı kullanmayın (emicilik azalır).
-
Kurutma: Düşük ısıde tambur veya sererek.
-
Ütü: Gerekmez; düşük ısı gerekiyorsa dikkatli.
-
Not: Tüy tutma ve statik için yumuşatıcı yasak.
7) POLYESTER VE KARIŞIMLAR (Poly-cotton vb.)
-
Yıkama: 30–40°C, normal program.
-
Deterjan: Normal deterjan, yumuşatıcı kullanılabilir.
-
Kurutma: Düşük–orta ısı. Polyester yüksek ısıda bozulur.
-
Ütü: Düşük ısı.
8) BAMBOO / TENCEL / MODAL
-
Yıkama: 30°C hassas program; yumuşak deterjan.
-
Kurutma: Mümkünse sererek kurutun; çabuk kurur.
-
Ütü: Düşük ısı.
-
Not: Doğal, yumuşak doku; yüksek sıcaklık zarar verir.
9) İPEK
-
Yıkama: Kuru temizleme tercih edilir. Evde yıkanacaksa soğuk elde yıkama.
-
Deterjan: İpek için özel deterjan.
-
Kurutma: Düz zeminde kurutma, direkt güneş yok.
-
Ütü: Çok düşük ısı, bez üzerinden.
10) YÜN
-
Yıkama: Soğuk elde yıkama veya kuru temizleme. Yün programı varsa 30°C.
-
Deterjan: Yün/süet için özel deterjan.
-
Kurutma: Düz zeminde kurutma, şekli koruyun.
-
Not: Çekme riski yüksek; sık sık ovmayın.
ÜRÜN TİPLERİNE GÖRE BAKIM (DETAYLI)
A) NEVRESİM, ÇARŞAF, YASTIK KILIFI (Pamuk, Ranforce, Saten, Percale)
-
Yıkama sıklığı: Haftada 1–2 (hijyen için). Bebek/alerji varsa haftalık.
-
Sıcaklık: Normal kullanım 30–40°C; alerji/dust-mite için 60°C en az 30 dakika.
-
Yumuşatıcı: Ara sıra kullan, sürekli kullanma (emicilik ve lif dayanıklılığı etkilenir).
-
Kurutma: Sererek veya düşük ısı tambur.
-
Katlama: Nemliyken katlayıp bastırmayın; düzgün kuruduktan sonra katlayın.
B) YORGAN & DUVET (Pamuk kaplı/elyaf/dolgu)
-
Dolgu türüne göre:
-
Kaz tüyü / kuş tüyü: Kuru temizleme veya büyük tamburlu kurutma gerektirebilir. Evde yıkama mümkünse üretici talimatına göre büyük çamaşır makinesinde (kilitleri kapalı) 30°C nazik program, düşük devir. Kuruturken tenis topu koyun (dolgunun topaklanmasını engeller).
-
Sentetik dolgu (elyaf): 40°C nazik program, tamburda düşük ısıda kurutma. Toparlanma için kurutmada tenis topu faydalı.
-
-
Kurutma: Tamamen kuruyana kadar (küf riskine karşı).
-
Saklama: Uzun süre saklanacaksa temiz kuruyken hava aldıran bez torba/çuval önerilir (vakumlu torba önerilmez dolgunun formunu bozabilir).
C) BATTANİYE, THROW, ÖRTÜLER (Pamuk, Akrilik, Yün, Polar)
-
Yıkama: Kumaşa göre 30–40°C; yün için elde yıkama veya kuru temizleme.
-
Kurutma: Akrilik/polar düşük ısıde tambur, yün düz zeminde kurumalı.
-
Bakım: Pilling için düzenli kazıma.
D) HAVLU ve BORNOZ
-
İlk yıkama: Ürünün emiciliğini artırmak için ilk yıkamada tuz-limon veya sirke ile yıkayanlar vardır ama en güvenli: normal yıkama.
-
Yıkama: 40–60°C (pamuk havlu için). Çok kirliyse 60°C.
-
Yumuşatıcı: Sık kullandığınızda emiciliği azaltır; ara sıra tercih edin.
-
Kurutma: Tamburda orta ısı. Çok yüksek ısı lifleri yıpratır.
-
Not: Beyaz havlular için çamaşır suyu dikkatli; renkli havlularda klor kullanmayın. Doğal kurutma lifleri sertleştirebilir — yine düşük ısı tambur iyi.
E) KIRLENTLER & KILIFLAR
-
İç dolgu: Dolgunun tipi (el yıkama mı makinada mı) belirler. Fermuarlı ise kılıfı çıkarıp yıkayın.
-
Kılıf yıkama: 30–40°C; jakar/saten/jacquard için hassas program.
-
Dolgu temizliği: İlave leke varsa profesyonel temizleme gerekebilir.
F) PERDE & FONLAR
-
Hafif tül / perde: 30°C nazik program; sererek kurutma. Kırışmaları ütü beziyle alın.
-
Ağır fon: Kuru temizleme tercih edilir (özellikle astarlı kumaşlarda).
-
Montaj: Asarken düzeltilmiş ve ütülenmiş görünüm dikkat çekici olur.
G) HALILAR & PASPASLAR
-
Küçük kilimler: Üretici izin veriyorsa 30°C elde veya makinada nazik program.
-
Büyük halılar: Profesyonel temizlik önerilir.
-
Lekeler: Hızlı müdahale — köpürtmeden, yukarıdan aşağıya değil dıştan içe doğru tampon yapın.
-
Alt tabanlı paspas: Kauçuk tabanlı ürünleri makinede yıkamayın; elde su+hafif deterjanla silin.
H) MATTRESS PROTECTOR / TOPPER / YATAK ÖRTÜSÜ
-
Su geçirmez koruyucular: Genelde 30–40°C, ters çevirerek yıkama; kurutma düşük ısı. Üretici talimatına göre.
-
Topperler: Dolgulara göre kuru temizleme veya profesyonel yıkama gerekebilir.
LEKE ÇIKARMA REHBERİ — HIZLI VE ETKİLİ YÖNTEMLER
Leke çıktısı kumaşa ve lekenin tazeliğine göre değişir. Öncelik: bekletmeden müdahale.
-
Genel kural: Leke taze iken kuru kağıt veya bezle fazla sıvıyı emdirin (ovmayın).
-
Yağlı lekeler (kozmetik, yemek yağı): Önce kağıt havlu ile alın, üzerine birkaç damla bulaşık deterjanı uygulayıp 10–15 dk beklet, soğuk suyla durula, sonra normal yıkama.
-
Kahve/çay: Soğuk suda hafifçe beklet, karbonat veya sirke+su karışımıyla tamponla, sonra yıkama.
-
Şarap: Tuz serpip emmesini bekle, soğuk su + oksijenli ağartıcı (renkliyse dikkat) veya karbonat.
-
Kan: Soğuk suyla durula (sıcak kanı sabitleştirir). Kan çıkmazsa enzim bazlı leke çıkarıcı kullan.
-
Kılcal yağlar/kozmetik: Bulaşık deterjanı uygulayıp bekletme, sonra yıkama.
-
Mürekkep: Alkol bazlı leke çıkarıcılardan faydalanılabilir; hassas kumaşlarda önce görünmeyen yerde test edin.
-
Kuru lekeler / Toprak: Kuru halde fırçalayın, sonra ılık suda bekletip normal yıkamaya verin.
-
Koku (ter, duman): Sirke + su (1:4) ile ön yıkama; sonrasında normal deterjanla yıkama.
-
Lokal leke uygulama: Lekenin içinden dışına doğru tamponla; lekeyi daha geniş alana yaymayın.
UZUN ÖMÜRLÜ KULLANIM İÇİN İPUÇLARI
-
Aşırı yıkamaktan kaçının: Gereksiz yıkama, kumaşın ömrünü kısaltır. Örneğin nevresim haftada 1-2, battaniye ayda 1-2 kez.
-
Doğru deterjan & ısı: Her kumaşa uygun deterjan ve ısıyı kullanın. Yüksek ısı lifleri bozar.
-
Hassas program kullan: Jakar, saten, dantel, ipek için nazik program.
-
Ürünleri ters çevirin: Renklerin solmasını ve parlaklığın bozulmasını engeller.
-
Aşırı dolum yapmayın: Makineyi aşırı doldurmak sürtünmeyi artırır.
-
Kurutma süresi: Tam kuruma sağlanmalı ama aşırı sıcak ve uzun süre kurutmaktan kaçının.
-
Saklama: Uzun süre saklayacaksanız temiz ve tamamen kuru ürünleri nefes alabilen bez torba veya kutuda saklayın. Plastik vakum torbaları bazı dolgulara zarar verebilir. Aroma için lavanta veya sedir kullanın.
-
Güneş: Uzun süre güneşte bırakmak renk solmasına neden olur; kısa güneşlendirme (koku/alerji için) yeterlidir.
ONARIM VE KÜÇÜK DOKUNUŞLAR
-
Dikiş sökülmeleri: Hemen onarın; küçük dikiş tamiratı için benzer iplik kullanın.
-
Fermuar: Fermuarı kapalı yıkayın; ters çevirin. Fermuar yapılmayı sağlamlaştırmak için koruyucu bant kullanın.
-
Nakış & aplikeler: Bu tip ürünler için ters yıkama, file torba ve düşük ısı kurutmaya dikkat edin.
-
Pilling (tüylenme): Kişisel pilling çıkarıcı veya tıraş makinesi benzeri araçla nazikçe temizleyin. Çok agresif kaldırma kumaşı inceltir.
ALERJİ ve HİJYEN ÖNERİLERİ
-
Toz akarları için: Nevresim ve çarşafları 60°C’de yıkamak toz akarlarını öldürür. Yatak koruyucularını düzenli yıkayın.
-
Bebek & hassas cilt: Hipoalerjenik, parfümsüz deterjan kullanın; yeni çamaşırları iyice durulayın.
-
Evcil hayvan tüyü: Mikrofiber rulo ve güçlü filtreli kurutma sonrası tüylerin giderilmesi için ekstra filtre temizliği yapın.
HIZLI HATIRLATMA TABLOSU (KISA ÖZET)
-
Pamuk / Ranforce: 30–40°C, sererek kurut, yüksek ütü.
-
Saten: 30°C hassas, düşük ütü, ters çevir.
-
Jakar: Kuru temizleme tercih, hassas yıkama.
-
Linen: 30–40°C, sererek kurut, nemliyken ütü.
-
Velvet: Kuru temizleme veya elde, ütü yok.
-
Microfiber: 30–40°C, yumuşatıcı yok.
-
Yün: Soğuk elde veya kuru temizleme.
-
İpek: Kuru temizleme.
-
Havlu: 40–60°C, yumuşatıcı sınırlı, düşük ısı kurutma.
-
Yorgan: Dolgu tipine göre; tüy/elyaf için uygun program; kurutma tenis topu.
SIKÇA SORULAN SORULAR (FAQ)
S: Yeni aldığım nevresimi ilk yıkamada nasıl korurum?
C: İlk yıkamayı ayrı yap, 30–40°C’de nazik program, sıvı deterjan kullan, renkli için renklere göre ayır.
S: Çamaşır makinesinde yorgan yıkanır mı?
C: Büyük tamburlu makinelerde ve üretici izinliyse evet. Aksi halde kuru temizleme veya profesyonel yıkama tercih edin.
S: Hangi ürünlerde kuru temizleme şart?
C: İpek, kadife, bazı jakar ve lüks işlemeli çeyiz parçaları için kuru temizleme en güvenli seçenektir.
S: Lekeyi hemen nasıl çıkartmalıyım?
C: Fazla sıvıyı emdir, ovma yok, lekeye uygun temizleyici ile tampon yap ve normal yıkamaya ver.